Menopauza popularnie bywa nazywana okresem przekwitania lub klimakterium. Jednak w terminologii medycznej menopauza to ostatnia miesiączka, po której przez co najmniej 12 miesięcy nie pojawia się krwawienie miesiączkowe. Natomiast etapy poprzedzające i następujące po tym wydarzeniu nazywa się klimakterium.
Klimakterium jest więc pojęciem zdecydowanie szerszym. Słowo to pochodzi z greki i oznacza „szczebel w drabinie” oraz „czas krytyczny”, co świetnie opisuje stan, o którym mówimy. W terminologii medycznej klimakterium to etap pomiędzy okresem płodności a niepłodności.
Menopauza również pochodzi od greckich słów: meno – miesiąc, i pauza – zatrzymanie, i oznacza dosłownie ostatnią miesiączkę w cyklu płciowym.
Często o menopauzie mówi się jako o „przemijaniu” czy „utracie kobiecości”, co negatywnie wpływa na samoocenę kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Badania pokazują, że wiele kobiet odczuwa wstyd lub zakłopotanie w związku z takimi określeniami.
Wyróżnia się trzy fazy klimakterium:
- premenopauza – zaczyna się ok. 8–10 lat przed menopauzą, czyli już nawet w okolicach 40. Charakterystycznymi objawami są tu zaburzenia miesiączkowania. Cykle mogą ulec skróceniu i menstruacja może pojawiać się co trzy tygodnie, u innych trwają 40, a nawet 60 dni. Czasem powracają do normalnej długości, żeby potem znowu się wydłużyć albo skrócić. Zdarza się, że utrzymują się przez 10, 12 i 14 dni. Okres premenopauzalny może trwać 4 lata, a u niektórych kobiet nawet do 10 lat
- perimenopauza – okres poprzedzający właściwą menopauzę, podczas którego u kobiety obserwuje się zmniejszoną liczbę pęcherzyków jajnikowych. To czas, kiedy organizm przygotowuje się do wygaszania płodności. Zwykle zaczyna się kilka lat przed wystąpieniem ostatniej miesiączki, czyli w okolicy 45.–47. roku życia, i trwa do kilku lat, zwykle trzech, także po zaniku miesiączkowania. Zmienia się charakter miesiączkowania – staje się rzadsze i mniej obfite. Pojawiają się najbardziej dokuczliwe objawy;
- postmenopauza – etap ten określa się mianem menopauzy właściwej, która ma miejsce w momencie, gdy dochodzi do całkowitego zatrzymania krwawienia miesiączkowego. Objawy postmenopauzy nie są już tak uciążliwe, bo zmiany nie zachodzą tak gwałtownie i organizm zdołał się przyzwyczaić. Jednak niektóre kobiety nawet kilka lat po ustaniu miesiączkowania ma wciąż powracające uderzenia gorąca, problemy ze snem, pamięcią bądź koncentracją. Po menopauzie kobiety mogą łatwiej zapadać na choroby przewlekłe.